මාරක මහා විද්‍යාලය යනු ශ්‍රී ලංකාවේ ගැහැණු ළමයින් හා පිරිමි ළමුන් සඳහා ද්විතීයික  අධ්‍යාපනය ලබා දෙන පොදු පාසලකි. පාසල ආරම්භ කළේ ගමේ සංවර්ධන සංගමය විසිනි. 1957 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී නාගරාජ පෞරාණික පන්සල නම් ගමේ පන්සලේ පෞරාණික පර්වතයක් මත සිසුන් 17 දෙනෙකු සමඟ ඇරඹුණු මෙය පසුව එම පන්සල අසල පාසල වෙනත් ස්ථානයකට ගෙන යන ලදී. පසුව වනජීවි ප්‍රහාර හේතුවෙන් පාසල නැවත ගම මැද පිහිටි ස්ථානයකට ගෙන යන ලදී. අවසානයේදී පාසල වස්ගමුව ජාතික කොටස සහ නකල්ස් පරාසය අතර පිහිටි වර්තමාන මාරක වෙත ගෙන යන ලදී. මුලදී 1-13 ශ්‍රේණි දක්වා පන්ති පැවති අතර ද්විතීයික පාසලක් බවට පත් කිරීමෙන් පසුව 6-13 දක්වා ශ්‍රේණි පමණක් සමාන්තර පන්ති 3 බැගින් වර්තමානයේ පවතී. වර්තමානයේ පාසල සිසුන් 950 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් ද , ආචාර්ය මණ්ඩලය 41 ක් ද  පන්ති 27 ක් සහිත ගොඩනැගිලි 11 කින් සමන්විතව සැලකිය යුතු ලෙස වර්ධනය වී තිබේ.

එය මාතලේ පිහිටි පැරණිතම පාසලක් වන අතර එය සාමාන්‍යයෙන් හැඳින්වෙන්නේ මාරක මහා විද්‍යාලය ලෙස ය. මාරක මහා විද්‍යාලය 1957 දී මාතලේ මල්ගම්මනදී විවෘත කරන ලදී. ගමේ සංවර්ධන සංගමයේ සහ ස්වේච්ඡා විදුහල්පතිවරයෙකුගේ ඉල්ලීමක් මත 1957 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී පාසල ආරම්භ කරන ලදී. එය ආරම්භ කර ඇත්තේ සිසුන් 17 දෙනෙකුගෙන් යුත් සෙවිලි කළ නිවසක වන අතර එහි සිටි එකම ගුරුවරයා එම ස්වේච්ඡා විදුහල්පතිවරයා පමණි.රජය විසින් ජෝන් මහතා විදුහල්පති ලෙස පත් කළේය. මෙය සිදු  වන විට, 1969 වන විට ගොඩනැගිලි 3 ක් තිබුණි. පසුව, දිවංගත පියදාස මහතා , දිවංගත ගංසරාපොළ මහතා, අභාවප්‍රාප්ත සංගදාස මහතා, අභාවප්‍රාප්ත නන්දසේන මහතා, අභාවප්‍රාප්ත බටපොළ මහතා, දසනායක මහතා, අභාවප්‍රාප්ත බස්නායක මහතා, මුහුබණ්ඩා, චන්ද්‍රසිරි මහතා, ජයවර්ධන මහතා, ගුණදාස මහතා වරින් වර පාසල දියුණු කළහ. අභාවප්‍රාප්ත බස්නායක මහතා 1980 සිට 1990 දක්වා දීර්ඝ කාලයක් පාසල පවත්වාගෙන ගිය විදුහල්පතිවරයා ද වේ. මෙම කාලය තුළ සිසුන්ගේ සංඛ්‍යාව ද ක්‍රමයෙන් වැඩි විය.

වත්මන් විදුහල්පතිවරයා වන වේදතිලක මහතා  මෙම පාසල රටේ ජාතික පාසලක් දක්වා දියුණු කිරීමට වෙර දැරීය. පාසල මෑතකදී ලැබූ ජයග්‍රහණයක් නම් 2021 ත්‍රයි මාසික වශයෙන්  "විල්නද" නම් පාසල් සඟරාව එළි දැක්වීමයි. පාසල නෙට්බෝල්, වොලිබෝල්, ක්‍රිකට් සහ එල්ලේ ඇතුළු මලල ක්‍රීඩා වැඩසටහන් වලින් මෙන්ම ජයග්‍රහණ වලින් ද පොහොසත් ය. එම කාලය තුළ විල්ගමුව අධ්‍යාපන කලාපයේ hard ball ක්‍රිකට් ක්‍රීඩා කළ පළමු පාසලයි. මෙම භූමිය මුලින්ම සංවර්ධනය කළේ 1968 දී වන අතර, නවතම ක්‍රීඩාංගණය 2017 සම්පත් දායකයන්ගේ සහයෝගයෙන් සංවර්ධනය කරන ලදී.